کامیار بهرنگ
اختصاص یک روز به عنوان « روز جهانی حقوق بشر» تنها فرصتی است برای مرور و یادآوری. در جوامعی که حقوق انسانی هر روز به شکل‌های گوناگونی نقض می‌شود موضوع «حقوق بشر» تیتر هر روز خبرهاست.
اعلامیه جهانی حقوق بشر که یک میثاق جهانی است، ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در پاریس به تصویب رسید. دنیای خسته از جنگ
جهانی دوم که هم کوره‌های آدم سوزی و هم بمب اتمی را مشاهده کرد حالا به فکر آن افتاده بود که از حق بشر به ویژه برای یک زندگی امن دفاع کند.
از اولین جلسه کمیسیون حقوق بشر در ۲۷ ژانویه ۱۹۴۷ تا ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ نزدیک به ۸ مرحله این بیانیه در سطح‌های مختلفی به بحث گذاشته شد و سرانجام در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
هیچ کشوری با متن نهایی این بیانیه مخالف نبود اما اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی(سابق)، بلاروس، چکسلواکی، لهستان، اوکراین، یوگسلاوی، آفریقای جنوبی و عربستان سعودی به آن رای ممتنع دادند.
ایران با اینکه از امضا کنندگان این بیانیه است اما همواره از سوی نهادهای مستقل حقوق بشری به نقض فاحش آن متهم می‌شود. فعالان حقوق بشری در سال‌های گذشته همواره تلاش کرده‌اند که با آگاهی‌رسانی و فعالیت‌های خود در مقابل سیل نقض حقوق بشر و حقوق شهروندی بایستند. روز جهانی حقوق بشر فرصتی شد تا به سراغ برخی از این فعالان و پژوهشگران حقوق بشر بروم و نظر آنها را در مورد وضعیت امروز ایران بپرسم.
هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین‌المللی حقوق بشر
هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران در پاسخ به پرسش من گفت: «در سال گذشته وضعیت حقوق بشر در ایران همچنان در شرایط بحرانی ماند و حتی در مواردی وخیم‌تر هم شد. عدم توجه دولت روحانی به وضعیت داخلی کشور در این زمینه به نهادهایی همچون قوه قضائیه و سازمان اطلاعات سپاه فرصت بیشتری داد تا با افزایش سرکوب، سیاست‌های خود را با نقض فاحش حقوق بشر همچنان تداوم دهند. افزایش چشمگیر تعداد اعدام‌ها در ایران رکورد جدیدی را در سطح ۱۰۰۰ اعدام به جای گذاشته است. دستگیری‌های گسترده روزنامه نگاران و چهره‌های فرهنگی و هنری، همراه با محاکمات غیر عادلانه و احکام طولانی نگرانی‌ها را دوچندان کرده است.
با وجود آنکه توجه جهانی به مذاکرات هسته ای معطوف بود ولی سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ها و گزارش‌های خود همچنان نگرانی‌های جهانی در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران را ابراز داشت و تداوم آن برای بهبود وضعیت درون ایران اهمیت دارد».
آراز فنی، پژوهشگر روابط بین‌الملل و کنشگر حقوق بشر
آراز فنی، پژوهشگر روابط بین‌الملل و کنشگر حقوق بشر نیز در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت جهانی حقوق بشر گفت: «انسانیت و تمدن انسانی مریض است. در پانزده سال اخیر جهان شاهد حوادثی بوده و هست که در نوع خود بی نظیر هستند. یازدهم سپتامیر ۲۰۰۱، کشتار عمومی در روندا، اشغال افغانستان توسط آمریکا، اشغال عراق، کشتار در فلسطین اشغالی، تبدیل هندوستان و پاکستان به قدرت‌های اتمی (بدون واکنش امریکا و غرب)، بهار عربی و شکست حرکت‌های دموکراتیک در منطقه، جنگ داخلی سوریه و فرم گرفتن داعش و حکومت اسلامی در عراق و سوریه، ترورهای بزرگ در اروپا (انگلیس، اسپانیا کنیا، فرانسه و …) از جمله حوادث مهم هستند. به دیگر بیان جنگ سرد و جنگ گرم در اقصا نقاط دنیا در جریان است، دلیلی که به طور جدی نقض مستقیم و غیر مستقیم حقوق شهروندان جهان را به دنبال دارد.
در طول ۱۰ سال اخیر پروسه‌ی دموکراتیزه شدن جهان ایستاده و حتی به عقب برگشته است. احزاب دست راستی در کشورهای اروپایی درصد آرای بالایی را به خودشان اختصاص داده‌اند و دولت‌های رفاه اجتماعی عقب نشینی‌های جدی داشتند.
در پایان کنفرانس پاریس که سران جهان برای مذاکره در رابطه کاهش دی اکسید کربن (گاز کربنیک) و سوخت‌های فسیلی و پدیده گرمایش زمین و گردریزها و عموما آلودگی محیط زیست جمع شده بودند، به این نتیجه رسیدند که مهمترین مساله‌ی حقوق بشری و زندگی آینده‌ی انسانها در کره زمین آلودگی محیط زیست، افزایش گرمای زمین و آلودگی عمومی محیط زیست است».
امیری مقدم، سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران
دکتر محمود امیر مقدم، سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران که به روی مساله اعدام‌ها تمرکز دارد نیز در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران گفت: «من سعی می‌کنم بیشتر درباره یکی از موارد حقوق بشر یعنی حق حیات صحبت کنم. این حق از پایه‌ای ترین اصول بیانیه جهانی حقوق بشر است و متاسفانه مساله حق حیات که بیشتر به موضوع اعدام‌ها باز می‌گردد در حال حاضر وضعیت بسیار بغرنجی در ایران دارد. در چند سال اخیر این تعداد بالای اعدام سابقه نداشته است به طوری که در سال جاری میلادی بیش از ۹۰۰ نفر اعدام شده‌اند. جدا از این آمار بالا باید به این موضوع توجه داشته باشیم که بیشتر این اعدامیان خودشان قربانیان جامعه هستند. در واقع افراد به حاشیه رانده شده و ضعیف که از حق دادرسی عادلانه محروم هستند. من فکر می‌کنم این یکی از جدی‌ترین چالش‌های حقوق بشری در ایران امروز است». دکتر امیری مقدم در پاسخ به پرسش من در مورد دورنمای حقوق بشر در ایران نیز اضافه کرد: «تعداد بیشتری از مردم عادی، نهادهای مدنی و جامعه بین‌المللی به مساله حقوق بشر در ایران توجه نشان می‌دهند. این توجه هزینه نقض حقوق بشر و به طور مشخص حق حیات در ایران بالا می‌برد و این تنها نقطه امید ماست. امروز مقامات جمهوری اسلامی هر کجا که پا می‌گذارند با این سوال روبرو می‌شوند که چرا در ایران روزانه به طور متوسط ۳ نفر اعدام می‌شوند؟»
حسن نایب هاشم، کنشگر حقوق بشر
دکتر حسن نایب هاشم، نماینده سازمان غیر دولتی «سودویند» در مقر شورای حقوق بشر در شهر ژنو نیز در پاسخ به پرسش من پیرامون وضعیت حقوق بشر ایران در سال گذشته گفت: «واقعیت این است که وضعیت حقوق بشر در ایران نسبت به سال گذشته تفاوت چندانی نداشته در حالی‌که وضعیت جهانی حقوق بشر به مراتب بدتر شده است. البته باید توجه داشت که در ماه‌های آینده ما با انتخابات روبرو هستیم، روحیه عمومی مردم بالاتر رفته و درست به همین دلیل است که میزان سرکوب توسط دستگاه‌های امنیتی و انتظامی افزایش پیدا کرده است و به نظر نمی‌رسد که در کوتاه مدت گشایشی به وجود بیاید. روند اعدام‌ها در ایران صعود نگران کننده‌ای دارد و تغییرات بسیار محدودی که در حوزه فرهنگ انجام شده است در مقابل نکات منفی موجود بسیار ناچیز است. در جهان اما وضعیت حقوق بشر با سرعت بسیار نگران کننده‌تری به سمت بدتر شدن می‌رود». دکتر نایب هاشم در پاسخ به پرسش دیگری در مورد تاثیر تحولات سیاسی بر مساله حقوق بشر گفت: «ما در ماه‌های آتی انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری را پیش روی داریم. به نظر می‌رسد که بر خلاف دوره‌های گذشته که روحیه عمومی به سمت تحریم عمومی انتخابات وجود داشت (در حالی که مشخص نیست تصمیم نهایی چه خواهد بود) اما فعالیت‌هایی در حال شکل‌گیری است که از حق انتخاب شدن در کنار حق انتخاب کردن دفاع می‌کند. برای نمونه کمپین تغییر چهره مردانه مجلس به راه افتاده است. اینها می‌تواند جو عمومی را به نفع توجه به موضوع حقوق بشر تغییر دهد. هرچند با توجه به مجموعه‌ی نقض حقوق بشر در ایران اینها اقدامات کوچکی است اما ما را به آینده امیدوار می‌کند».
طاهره دانش، پژوهشگر مبانی و آموزش حقوق بشر
طاهره دانش، پژوهشگر مبانی و آموزش حقوق بشر در دانشگاه روهمپتون نیز در مورد وضعیت حقوق بشر و چشم‌انداز آن در ایران گفت: «تمام داده‌ها و گزارش‌ها نشان از بدتر شدن وضعیت حقوق بشر در سطح ملی و نه تنها در مورد اقلیت‌ها را نشان می‌دهد. با این حال به نظر می‌رسد که جامعه جهانی منافع اقتصادی خود را بر حقوق میلیون‌ها ایرانی ارجح می‌داند. به این نکته باید توجه داشت که این موضوعات یک حق نیست بلکه ضروریات زندگی انسانی است.
این یک واقعیت تاریخی است که حقوق بشر در جهان تغییر و تحولات بسیاری پیدا کرده است. اما حقوق بشر یک پدیده جهانی است. امروز زمان آن است که هر ایرانی به درک نقش محوری حقوق بشر در یک تمدن مترقی، بحث در مورد ارتباط حقوق زیست محیطی و درک دقیق از بحران‌های موجود و همچنین به کار بستن تمام ۳۰ ماده اعلامیه جهانی حقوق بشر در زندگی با هدف یک زندگی بهتر برای خود و دیگران، بیاندیشد.»
وی ادامه داد: «ایران همواره در انتظار یک منجی بوده است. اما باید بدانیم که منجی ایران تنها خود ایرانیان هستند، همه‌ی ما به صورت جمعی و فردی. نه در حرف که در عمل، نه در تئوری بلکه در واقعیت. نباید فراموش کنیم که لوح کوروش بزرگ که اولین گام برای تحقق حقوق بشر بود از ایران برخاسته است.
اکنون زمان تحقق بخشیدن به یک دوران جدید است. این کاملا به من و شما بستگی دارد که می‌خواهیم وارد این عصر جدید شویم یا نه؟ برای انجام این کار ما نیاز داریم که تنها به ایران به عنوان مهد حقوق بشر نگاه نکنیم بلکه باید یک خانه‌ای بر پایه حقوق بشر برای همه بسازیم. در این مسیر همه ما از افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها وظیفه‌ی بزرگی برعهده داریم».
کیهان لندن
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر