شهلا شفیق
به محض اینکه مذهب از عرصه معنویت خارج می‌شود تا به قانونی برای اداره زندگی فردی و جمعی آدمی بدل شود، فرآیند ایدئولوژی ساختن از ایمان آغاز می‌شود. حجاب (در شکل‌های گوناگون) پرچم افراشته اسلامگرایان در یک پروژه سیاسی است
* درباره حجاب اسلامی چه نظری دارید؟
شهلا شفیق: فلسفه حجاب در هر سه دین یهود، مسیحی و اسلام پوشاندن زنان از نظربازی مردان است. تحقیقاتی جدی نشان می‌دهد که حجاب بیانگر موقعیت اجتماعی و سیاسی جامعه مربوطه است. به محض اینکه مذهب از عرصه معنویت خارج می‌شود تا به قانونی برای اداره زندگی فردی و جمعی آدمی بدل شود، فرآیند ایدئولوژی ساختن از ایمان آغاز می‌شود. حجاب (در شکل‌های گوناگون) پرچم افراشته اسلامگرایان در یک پروژه سیاسی است. رشد و گسترش اسلام سیاسی از دهه هفتاد میلادی، در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، به نحوی سیستماتیک با ایدئولوژی سازی از اسلام در پیوند بوده است. مصر، ایران، الجزایر، تونس یا مراکش و... از این جمله اند. در خلاء سیاسی ناشی از نظام‌های دیکتاتوری در این‌گونه کشورها و ضعف و ناتوانی جنبش‌های انساندوستانه، اسلام سیاسی ایدئولوژی خود را به عنوان جایگزینی سیاسی معرفی می‌کند. در آغاز با تاثیر گذاشتن بر قوانین و مقررات برساخته جامعه و قلب ماهیت قراردادهای انسانی و سپس تسلط کامل بر تمامی عرصه‌های زندگی و ایجاد جامعه اسلامی موعود، چه از راه آراء عمومی و چه از راه زور و اسلحه.
* چه رابطه‌ای هست میان گسترش حجاب و وضعیت اجتماعی و سیاسی جامعه؟
شهلا شفیق: شاید بهتر باشد بپرسیم که چرا این امر مقدس حجاب فقط به زنان تحمیل می‌شود؟ با این پرسش ما وارد بعد جنسی مسئله می‌شویم. قوانین اسلام (شریعت)، مشوق جداکردن زنان از مردان است و آنجا که به خانواده مربوط می‌شود حقوق و تکالیف آدمیان بسته به جنسیت خود طبقه‌بندی شده است. مرد، پدر، شوهر و رئیس خانواده است و زن، دختر دلبند، همسرو مادری که به بهانه منافع خانواده، فرمانبردار اوست. همه قوانین مذهبی در خدمت همین است و با کل سیستم پدرسالارانه و زورمدار همخوانی دارند. به همین دلیل است که حتی دربرخی از کشورها که برابری زن و مرد در قانون اساسی‌شان تضمین شده، زمانی که به خانواده و حقوق زن می‌رسد، این حقوق به آسانی پایمال می‌شود. در الجزایر قانون حمایت خانواده در سال ۱۹۸۴ با اسلامگرایان موضوع مذاکره قرار گرفت. دولت یک سلسلسه محدودیت‌های مذهبی-ـ ایدئولوژیک را وارد این قانون کرد تا موقعیت و قدرت خود را به مخاطره نیفکند. ذکر مذهب فرد در شناسنامه، حکومت را همواره در نادیده گرفتن حقوق دموکراتیک مردم کمک کرده است. دیکتاتورها همیشه مذهب و اسلامگرایان را به سود خود به کار گرفته اند. اما این تیغی دو دم بوده که گاه به اسلامگرایان امکان داده به سود خود بهره‌برداری کنند و پایه‌های خود را در جامعه گسترش دهند، و چه بسا این دولت‌ها را به زیر کشند.
* چرا حجاب پرچم اسلامگرایی است؟
شهلا شفیق: برای اینکه اسلامگرایان آن را به عنوان تکیه‌گاه و نمادی هویتی تبلیغ می‌کنند و بدین وسیله به اصطلاح شأن و منزلت زنان را پاس می‌دارند. می‌گویند این طور عزیزتر اند و محفوظ! و مکمل مردان. برابری از دید آنان «غربی» است و مطرود؛ ناسازگار با «فرهنگ اسلام». حال آنکه برابری زن و مرد ارزشی جهانرواست که باید هر انسانی را در سراسر جهان شامل شود. اختیار بدن خود را در دست داشتن، از سوی اسلامگرایان به عمد فحشا و هرزگی خوانده می‌شود. آن‌ها درک خود از خانواده را، به شرطی که زنان از اصول و قوانین الهی فرمانبرداری کنند، ضامن امنیت آنان معرفی می‌کنند. این چشم‌انداز در این دنیای بحرانی، می‌تواند در میان زنان مسلمانی که در جستجوی تکیه‌گاه یا هویتی هستند، مخاطبانی نیز داشته باشد. اسلامگرایان با برتری دادن به معیارهای جنسی و جنسیت، چارچوبی «امن» و «ارزشمند» در برابر آنان می‌گذارند.این جایگزین ایدئولوژیک، آنجا که فرهنگ و سیاست عرصه را خالی گذاشته، وارد میدان می‌شود و گسترش می‌یابد، خواه در کشوری به اصطلاح اسلامی، و خواه در کشوری اروپایی چون فرانسه.
* آیا حجاب اسلامی بیش از یک لباس است؟
شهلا شفیق: حجاب زنان علل گوناگونی دارد. اما صرف زیر حجاب رفتن، نشانی از جنسیت است و بیانگر زنانگی فرمانبردار است در نگاه مرد. بدن زن از این طریق همچون کالای جنسی جلب توجه می‌کند و به موازات آن، آزادی زن در تبلیغات اسلامگرایان، امری شیطانی جلوه می‌کند که سرچشمه تباهی اخلاق و فروپاشی خانواده است. آزادی زنان از نظر اسلامگرایان، فرآورده «غرب کافر» است و حجاب محافظ زنان در برابر این خطر.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر