دگرباوران

علی مطهری و توهم حجاب اختیاری!

علی ایزدی
درهفته گذشته و به مناسبت 17 دی مصادف با 83 امین  سالروز اجرای قانون کشف حجاب که در واقع چیزی جز آغاز بی حجابی اجباری نبود ، آقای علی مطهری نایب رئیس مجلس شورای اسلامی مدعی می شود که حجاب در جمهوری اسلامی اجباری نیست ! 

این نظرمطهری البته بی شباهت به این مدعای مکرر مسئولین رژیم ولایتی  نیست که  در سال های اخیرهمواره مبلغ این دروغ بزرگ بوده اند که درجمهوری اسلامی زندانی سیاسی وجود ندارد ، با این تفاوت که ازشخصی چون اوکه برغم ایفای نقش یک خودی در خدمت حکومت اسلامی ، بعضا مواضع منتقدانه ای نسبت به رژیم اسلامی اتخاذ نموده که درخورستایش بوده ، چنین ادعایی دروغین یا دست کم توهم آلود آن هم درجمعی دانشجویی چندان قابل انتظارنبود .

حجاب غیراجباری ورای آری جامعه به آن ؟!         

علی مطهری درسخنرانی اخیرخود در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اذعان می کند که اگرحجاب درایران به همه پرسی گذاشته شود اکثریت جامعه به آن رأی خواهد داد : « من براساس شناختی که از جامعه دارم می گویم همین امروزاگر رفراندوم برگزارکنیم ، جامعه به حجاب رأی می دهد. »                                                                           سپس درتوجیه سخن خود اضافه می کند : « زنان بد حجاب و بی حجاب آثار بی حجابی و بد حجابی را می دانند ، بنابراین فکرنکنند اگرنظرسنجی برگزارشودهمه به بی حجابی رأی خواهند داد. »                                                                                      

   وی درادامه برای به اصطلاح اثبات عدم اجباری بودن حجاب درجمهوری اسلامی به این استدلال چوبین متوسل می شود که : « اگرما شکل خاصی از حجاب را اجبارکنیم مثلا بگوییم همه چادرسرکنند یا روبنده بزنند این معنی اجباراست ، اما وضعیت الان به شکل حجاب اجباری نیست و اگرغیرازوجه و کفین بقیه بدن پوشیده باشد حجاب است. »

به سخنان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ازچند زاویه می توان پاسخ داد

اولا : برخلاف نظرایشان حجاب درجمهوری اسلامی از همان ابتدای انقلاب به امری اجباری تبدیل شد آنهم به دستورآیت الله خمینی فقط کم تراز یک ماه پس از پیروزی انقلاب .

ثانیا : بعد ازانقلاب اسلامی محتوا یعنی اصل حجاب ازابتدا اجباری بود به عبارتی قانون حجاب که در دی 57 به صورت بخشنامه ای الزامی شده بود اگرچه شکل پوشش واحدی را جبری نمی دانست ولی هیچ گاه اصل حفظ حجاب را اختیاری تلقی نمی نمود که مطهری تلویحا به توجیه آن می پردازد.

سومأ : در سخنان مطهری یک تناقض اساسی وجود دارد وقتی ابتدا می گوید که در صورت انجام همه پرسی اکثریت به حجاب رای می دهند و بعد دربخشی دیگر از 

سخنرانی خود اذعان می دارد که بنابراین فکرنکنند اگرنظرسنجی برگزار شود همه به بی حجابی رأی خواهند داد ، درحالی که این پیش بینی دوم او خود موید آن است که اکثریت جامعه با برداشتن پوشش زنان موافقت خواهند کرد و درست از همین روست که او هشدارمی دهد که همه به نفع بی حجابی رأی نخواهند داد !

چهارمأ : این سخن مطهری ایراد شده درهمان جلسه که : « چون حجاب جنبه فردی ندارد و عدم رعایتش به جامعه صدمه می زند ، الزام به آن اشکال ندارد . » چه معنایی جز حجاب اجباری دارد ؟ فرق بین الزام که ایشان به کارگرفته با اجبار در چیست ؟

ازطرفی دیدگاهی دیگری نیز وجود دارد که درآن اتفاقا برخلاف نظرایشان ، عده ای معتقدند که حجاب بسان بسیاری دیگرازمسائل اعتقادی جنبه فردی دارد. به همین دلیل دست کم یکی از دلایل مخالفان حجاب اجباری همین امراست.

ازبی حجابی اجباری تا باحجابی الزامی

رضا شاه به قول خودش برای مدرن کردن جامعه ایران با وضع قانونی دستورمی دهد  که چادر ، روبنده و روسری منع شود ، از این رو در17 دی 1314 کشف حجاب  ورق می خورد. بنابراین شاه با نیروی قهر پوشش زنان را برمی دارد و 43 سال بعد شیخ با زورآنان را درپوشش قرار می دهد . به عبارتی دیگر رضا شاه و خمینی درمورد پدیده حجاب دردو موضوع مشترک اند :

 اول اینکه رضاشاه آن را از آتاتورک الگو برداری می کند و آیت الله خمینی  از اسلام ناب محمدی ، به زبان دیگر هردو دستورشان اعتقادی و به نوعی تقلیدی بود ازسایرین.

دوم اینکه هم رضاشاه و هم خمینی به ترتیب برای حذف و حفظ حجاب به قهرمتوسل می شوند و اصلا به زنان فرصت اختیارو انتخاب نمی دهند ، اولی با توسل به اقتدار شخصی و دومی با ابزار اجباری ایدئولوژیک.

این درحالی است که نه در دین حجاب اجباری است و همین یکی از دلایل مخالفت آیت الله طالقانی با پوشش قهری بود و نه آتاتورک درجایگاه الگوی مدرنیته برای شاه ایران برداشتن حجاب را جبری کرده بود ، برعکس پدرترکیه نوین به درستی کشف حجاب زنان را به عنوان حرکتی اختیاری اعلام نموده بود تا به زنان فرصت گزینش یا رد آن داده شود. 

تاریخ جمهوری اسلامی برخلاف ادعای علی مطهری نشان می دهد که همان بخشنامه حجاب اجباری 16 اسفند 57 بعدا با قهرو جبر بیشتردرسال 62 تحت عنوان قانون حجاب ( حجاب قانونی ) درمجلس شورای اسلامی تصویب شده ، سرانجام درسال 75 به عنوان یکی از مواد الحاقی قانون تعزیرات اسلامی درنظرگرفته می شود.

ریشه این اجباربرمی گردد به این سخن صریح خمینی درمدرسه رفاه یک روز قبل از روزجهانی زن در16 اسفند 57 که صراحتا اعلام می کند : « زنان اسلامی باید با حجاب اسلامی بیرون بیایند ... به من گزارش داده اند که دروزارتخانه های ما زنان لخت هستند و این خلاف شرع است . »

رفراندوم رآی به حفظ یا حذف حجاب ؟!

علیرغم خوش خیالی یا سفسطه بافی علی مطهری اگر جمهوری اسلامی روزی به این شهامت عملی برسد که برای حجاب یک همه پرسی برگزارکند ، قطعا بازنده خواهد بود اگرچه درایران اولیگارشیک فعلی تحقق چنین رفراندمی امری محال می نماید ، بنا به این دلایل :

اولا : به طوریکه خود مطهری پیشاپیش برتابو و خط قرمز نظام تاکیدکرده ، درموضوعات فکری و ایدئولوژیک نظرسنجی معمول نیست. ( بخوانید محال است )

دوما : نایب رئیس مجلس خوب می داند که اعتراض به حجاب اجباری که البته درنطفه خفه شد و به عبارتی نه به حجاب ، کمترازیک ماه پس از پیروزی انقلاب با اعتراضات زنان دراسفند 57 درتظاهرات شهرهای مختفف ازجمله درروزجهانی زن آغاز شد ، که البته با چماق قهرو شعار " یا روسری یا توسری " خاموش شد . این مهم را هم باید درنظرگرفت که مخالفت با پوشش اجباری اولین نوع حرکت صریح اعتراضی درفردای انقلاب بر علیه جمهوری اسلامی ای بود که اصولا هنوزتاسیس نشده بود .

سوما : حرکت معروف " دختران خیابان انقلاب " دی 96 قطعا ازیاد علی مطهری نرفته که تا مدتی پیش و با وجود خفقان به انحایی ادامه داشته ، این اعتراض نمادین که با ویداموحد درخیابان انقلاب آغاز شد ، قطعا درشرایطی فارغ ازخفقان می تواند به تظاهراتی میلیونی تبدیل شود که نه بزرگ آن به حجاب و اصولا اسلام اجباری ، امثال آقای مطهری را از هرگونه ارایه پیشنهاد همه پرسی حتی درباره جوهره جمهوری اسلامی بی نیازخواهدکرد !

فرجام کلام انکه اگرچه دریک رفراندوم فرضی برای حجاب اجباری برخلاف نظرآقای مطهری اکثریت به آن رأی نخواهند داد ، اما انگیزه اصلی این رویکرد که قطعا ایشان نیز به خوبی بدان واقف است ، رأی منفی مردم به جمهوری جهل و جبراست ، به بیان دیگر مشکل اصلی بسیاری اززنان درجامعه ایران با خود حجابی که بدان رأی نخواهند داد نیست ، بلکه تزویر ، تباهی و فسادی است که درجامه پوشش با گذشت چهاردهه جامعه ایران رابه تعفن کشیده است . علی ایزدی     alizadi@libero.it