دگرباوران

  حسن شریعتمداری در میان حامیان ابراهیم یزدی

عبدالحمید وحیدی

 یک هفته پیش از مراسم برگزاری کنگره پنجم سکولار دموکرات ها در شهر کلن آلمان ، مصادف بود با  مراسم چهلم آقای ابراهیم یزدی رهبر نهضت آزادی که اتفاقآ این مراسم هم در همان شهر برگزار شد. 

آقای شریعتمداری یکی از مدعوین در این  مراسم  که البته به رغم تمایل شخصی شرکت کرده بودند،  آنطور که خودشان  در این باره طی سخنرانی صراحتآ اعلام کردند :

 حقیقآ من مایل به قبول دعوت برای شرکت درچنین مناسبتی نبودم. زیرا سوابق مرحوم پدرم، آیت‌الله‌ شریعتمداری و من، با سران نهضت آزادی به خصوص شادروان مهندس مهدی بازرگان، دکتر سحابی و دکتر احمد صدر حاج سیدحوادی و همچنین مرحوم آیت‌الله سید رضا زنجانی، آیت‌الله طالقانی و حسن نزیه زیاد بوده است. 

من شرکت در این مجلس را قبول نمی‌کردم زیرا می‌اندیشیدم او دیگر زنده و در میان ما نیست تا ازخود دفاع کند.

ثانیاً به ما آموخته‌اند که از رفتگان خود به نیکی یاد کنید. دوستان نهضت این را به جد از من خواستند و از این که سفره دل خود را باز کنم و ابراز انتقاد نمایم استقبال نمودند.  من قبول کردم و اینک در خدمت شما هستم.

دوستان می توانند ، به متن سخنرانی ایشان که در نشریات متعددی زیر عنوان  « محدود به دو مطلق، تنفر از شاه و دلباخته به خمینی » منتشر و از زوایای متفوت مورد  بحث قرار گرفته شده است رجوع نمایند . ( در بالای تصاویر همین نشریه )

آقای شریعتمداری در پایان سخنان خود  خطاب به حامیان نهضت آزادی می گوید :

یزدی خود نیز در زیر دنده‌های چرخ ماشینی، که در براه انداختن آن سخت تلاش کرده بود ، له شد.

نهضت آزادی، اگر خود را اصلاح‌ طلب دینی می‌داند و روشن‌فکر مذهبی به شمار می‌آورد، باید بداند که هیچ اصلاح و رفرمی اساسی‌تر و بنیادی‌تر از خواست جدایی نهاد دین از نهاد حکومت نیست. این تفکیک به نفع مردم، به نفع دین، و به نفع حکومت است.

اسلام سیاسی آخرین نفس‌های خود را می‌کشد و حکومت دینی همه‌جا رفوزه شده است. البته هیچ انسان دموکراتی نمی‌تواند مانع فعالیت سیاسی افراد مذهبی باشد. نهایتاً افراد مذهبی می‌توانند مانند احزاب متعددی که در دموکراسی‌های جا افتاده،  مذهب را نه به عنوان عامل تعیین سیاست‌های خود، بلکه به مثابه امری شخصی و هویتی تلقی می‌کنند ، مانند حزب دمکرات مسیحی و یا سوسیالیست مسیحی آلمان،  به فعالیت سیاسی دلخواه خود بپردازند.

بدون تردید ، حامیان نهضت آزادی با دعوت از آقای شریعتمداری و با توجه به شناخت ازمواضع ایشان ، قصد داشتند  نشان دهند که آنها پوست انداخته اند و تمایل دارند پس از مرگ دکتر یزدی  در رویکرد های خود تغییراتی انجام داده سیاستها به گونه ای دیگر دنبال  و دیدگاه آنها و نسبت به « مقوله « جدایی دین از حکومت » مورد توجه و عنایت بیشتربکنند .  

نرمش این  تشکل که همواه از آن به عنوان  محافظه کار ترین  طیف اصلاح طلب  یاد می شود ، پیام گویایی از نوع تغییر در نگرش کلی اصلاح طلبان است که هر یک از طیف ها سعی دارد تا در این مورد خود را پیشگام نشان دهد  

امید است که دراین شرایط حساس و از هم گسیختگی که در تمام شئونات جامعه دیده می شود، نهضت آزادی بتوانداز تجارب سیاسی و مقبولیتی که آقای شریعتمداری در میان همه نیروهای تحوّلخواه دارند، حد اکثر بهره برداری را بنمایند.