چرا از هر طرف فساد بیرون می ریزد ؟

                                    
                محمد خاتمی              

                                           

پایگاه اطلاع رسانی:سیدمحمد خاتمی با انتقاد از وجود بداخلاقی و رواج تهمت در جامعه و در بین جناح های سیاسی، بر ضرورت اساس قرار دادن اخلاق تاکید کرد و گفت: مطبوعات آزاد و تقویت آنها بزرگترین عامل جلوگیری از فساد است. با نگاه به آینده دست به دست هم دهیم و با فساد مبارزه کنیم.

سیدمحمد خاتمی، رییس بنیاد باران و رییس دولت اصلاحات در دیدار جمعی از آزادگان با گرامیداشت یاد آزادگان و ایثارگران بیان کرد: جنگ، بد و تلخ است و هیچ عاقل، مومن و هیچ انسانی که درست می اندیشد، از جنگ استقبال نمی کند. وقتی خداوند منان می گوید استجابت کنید خدا و رسول خدا را که انسان را به زندگی دعوت می کنند. زندگی ضد جنگ و ضد درگیری است.

وی با اشاره به اینکه ملت ما جنگ ۸ ساله را خیلی خوب تحمل کرد و رنج هایش را دید گفت: شاید بیش از همه شما آزادگان عزیز باشید که جنگ و خسارت ها و تلخی هایی که دارد را درک کرده اید. ولی همان خدایی که انسان را به زندگی دعوت می کند، خواسته است که انسان، آزاد و سربلند و پیشرو زندگی کند برای همین اگر کسانی بخواهند زندگی ما را بگیرند و کسانی بخواهند ما را از آنچه خداوند برای ما خواسته، محروم کنند و از اینکه بر سرنوشت خود حاکم باشیم و برای خود تصمیم بگیریم، مانع شوند، همان خدا گفته برای حفظ زندگی در مقابل اینها بایستید.

خاتمی اظهار کرد: جنگ در منطق انسان هایی که اهل زندگی هستند و بخصوص متدینان و مسلمانان که خداوند آنها را فراخوانده است که زندگی کنند- به عنوان مقاومت در مقابل متجاوز و در مقابل کسانی است که می خواهند زندگی دیگران را بگیرند.

وی با بیان اینکه جنگی که اسلام می پذیرد جنگ برای زندگی است نه برای مردن افزود: به همین دلیل در طول تاریخ اسلام و نیز در طول دوران معاصر، ما هیچگاه نمی بینیم که آغازکننده جنگ این سو باشد. اگر جنگ بوده است برای مقاومت و دفاع بوده است و البته شاید شرایط خاصی ایجاد می شده است که جنگ به صورت ابتدایی ایجاد می شد آن هم برای پیشگیری از جنگ بزرگتر. جنگ های زمان پیامبر (ص) و صدر اسلام و دوران امیرالمومنین (ع) را ببینید اینها جنگ هایی است که بر پیامبر (ص) و امیرالمومنین (ع) و امت اسلامی تحمیل شد. شرکی که بنایش بر این بود که ریشه اسلام را بزند، انواع و اقسام توطئه ها را به کار می برد و آخر سر دست به اسلحه برد. در اینجا غیرت و ایمان و رسالت یک مومن مسلمان برای زندگی، به او اجازه نمی دهد که تسلیم شود پس می ایستد.

وی تاکید کرد: به همان اندازه ای که جنگ زشت است، مقاومت و دفاع زیباست؛ ما مقاومت کردیم و مقاومت و دفاع می کنیم، همچنانکه ملت ما در جنگ تحمیلی ایستاد.

خاتمی با اشاره به آیه قرآن کریم إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُّبِینًا (ما فتح آشکار و بزرگ را برای تو آورده ایم)، فتح مبین را صلح حدیبیه دانست و افزود: در صلح حدیبیه، پیامبر با مشرکین صلح کرد و جنگ نکرد، این را خداوند فتح مبین و آشکار می نامد. بنابراین ما باید ببینیم روح انقلاب اسلامی و نظام اسلامی، چگونه به جنگ و صلح نگاه می کند.

وی اظهار کرد: یک دیدگاه تندی در دنیای مدرن هم از سوی جناح چپ هم از سوی جناح راست مطرح شد که هر دو به توتالیتاریانیسم و تمامیت خواهی رسیدند؛ یکی در آلمان، نازیسم و یکی هم از در بلوک شرق، کمونیسم که یکی خودش را مظهر انقلاب می داند و یکی خودش را نژاد برتر و آقای عالم می داند؛ اینها روال کار و استراتژی و تاکتیک خود را بر خشونت و زور گذاشتند. سرکوب و نابود کردند و کار خود را انقلابی دیدند.

خاتمی یادآور شد: ما نباید اشتباه کنیم؛ انقلاب اسلامی از جنس انقلابی که در دنیای مدرن توسط چپ ها شده نیست یا نظام جمهوری اسلامی از نوع حکومت نژادپرست خودخواهی که راست افراطی در اروپا ایجاد کرده، نیست. ما باید انقلاب خود را تعریف کنیم و بدانیم ما اهل خشونت و زور نیستیم و اهل حذف نیستیم، گرچه اهل مقاومتیم.

وی با اشاره به برخی تعبیرهای موجود بیان کرد: زبان دینی به نظر من بد استعمال می شود. این زبان دینی که داعش به کار می برد، خیانت به دین است و زبان دینی از کارآیی می افتد. تحت تاثیر برخی جریاناتی که ریشه اش ضددینی است ما زبان دین را بد به کار می بریم. و انقلابی گری گاهی با خشونت طلبی اشتباه می شود. مقاومت دفع و حذف دیگران به حساب می آید و اسمش را جنگ می گذارند. خشونت را راهکار رابطه انسانها با انسانها می دانیم در حالیکه راهکار رابطه انسان ها با انسان ها در اسلام، رحمت و مهربانی است.

وی گفت: آنجایی که می فرماید اشدا علی الکفار رحما بینهم را گاهی بد به کار می بریم. برخی اینطور صحبت می کنند که مثل اینکه رحمت و مهربانی بین ما و خودی هاست. خودی کیست؟ در اینجا خودی را خیلی تنگ معنا می کنیم و بعد تصور می شود که اگر کسانی از دایره این خودی بیرون رفتیم باید با خشونت با آنها رفتار شود.

خاتمی خطاب به آزادگان بیان کرد: شما به عنوان کسانی که مزه جنگ را چشیدید باید از ارزش های اسلامی و انقلابی و آنچه می خواهیم در دنیای امروز عرضه بداریم، دفاع کنید. در رحما بینهم، هم این بینهم ، بسیار بزرگ است و کوچک نیست که سلیقه و جناح و باندی بگوید من خودی و شما غیرخودی هستید و رابطه من با غیرخودی شدت، خشونت، سرکوب و حذف است.

وی با بیان اینکه مساله حذف من را خیلی رنج می دهد افزود: کفار را با کفار به اصطلاح فقهی آن یعنی کسی که فقط اسلام ندارد، اشتباه نکنید. کفار در اینجا کفاری هستند که شما را از سرزمینتان بیرون کرده اند. براندازی کردند، بر سرتان سنگ و گلوله زدند؛ مشرکینی که می خواستند پیامبر را بکشند و اساس و ریشه اسلام را بکنند؛ اینها کفار هستند یعنی نسبت به آنهایی که به شما شدت به خرج دادند، شدت به خرج دهید وگرنه غیرمسلمان صریح قرآن است که تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ‏؛ با آنهایی که شما سرکوب نمی کنند و تجاوز نمی کنند، با مهربانی و رأفت رفتار می کنند.

خاتمی توضیح داد: بر اساس اشدا علی الکفار، امروز اسراییل مصداق آن است که نباید در برابر آن تسلیم شد، اسرائیلی که مردم را از خانه اشان بیرون کرده و آنهایی را که مانده اند را سرکوب می کند؛ وگرنه با آن برادر و خواهر مسیحی و یهودی و که در کنار ما زندگی می کند که نمی شود خشونت کرد.

وی با اشاره به ضرورت تعریف مفاهیم جدید دنیای امروز گفت: شهروند یک مفهوم جدید در دنیای امروز است که فقهای ما باید درباره آن بحث کنند و نظر دهند چنان که بزرگانی مانند مرحوم نایینی درباره مشروطه نظر دادند و آن را توجیه کردند. شهروند نظام جمهوری اسلامی، مسلمان باشد یا غیرمسلمان باشد، عقیده داشته باشد یا نداشته باشد، تا وقتی پایبند به قانون است و نظم را بهم نمی زند، یک شهروند است و با دیگران برابر است حال هر دینی می خواهد داشته باشد.

خاتمی ادامه داد: هم در بینهم بسیار گسترده است. اشدا علی الکفار، کفار خاصی است. غیرمسلمان هر کس در این کشور است و پایبند به قوانین است باید رحما بینهم باشیم چه برسد به اینکه بیاییم در بین مسلمانان هم خط کشی کنیم و در مذهب هم خط کشی کنیم و ته آن یک درصد بسیار کوچکی بشوند خودی و بقیه همه بشوند غیرخودی و بعد هم بگوییم اشدا علی الکفار.

وی یادآور شد: ما انقلابی هستیم یعنی ایمان و آرمانی داریم و می خواهیم بر خود حکومت داشته باشیم و به یاری خداوند و با حرمت خون شهیدان، نظام استقرار پیدا کرده است. ما نظامی داریم که باید بسازیم و با هیچ کس هم جنگ نداریم؛ البته با هر کس که بخواهد با ما جنگ کند طبق ملاک های انقلاب خود در برابر آن می ایستیم و شهید و اسیر هم می شویم.

خاتمی با این طرح این سوال که چرا خانواده های رزمندگان، اسرا و شهدا رنج های حاصل از جنگ را تحمل کرده و می کنند؟ افزود: برای اینکه ما در مقابل متجاوز ایستاده بودیم نه اینکه ما تجاوز کرده باشیم. رفتار مرحوم ابوترابی درست است که با دشمن هم مهربانی می کرد. شما که گرفتار شدید آیا لج بازی و مسایل دیگر می توانست کارساز باشد؟ با دشمن هم می توان مهربان بود.

وی با تاکید بر صلح، مذاکره و مقابله بیان کرد: رابطه ما حتی با دشمنانمان هم نباید با خشونت و جنگ باشد؛ اگر بتوانیم مسایل خود را با مذاکره و گفت وگو حل کنیم به هیچ وجه جایز نیست که با خشونت رفتار کنیم. البته آنجایی که بخواهند تجاوز کنند و حقوق ما را ببرند مقاومت می کنیم ولی مقاومت غیر از خشونت ورزی است. در جریان اخیر جمهوری اسلامی بدون اینکه ذره ای از اصولش کوتاه بیاید با تکیه کامل بر منافعش مذاکره کرد و به نتیجه رسید. شاید می شد زودتر انجام شود چون رهبری اجازه مذاکره را به دولت قبلی هم داده بودند و اگر مذاکره درست پیش می رفت شاید زودتر به مطلوب خود می رسیدیم و حال اینکه چه شد و منابعی که از دست دادیم چه بود، مسایلی است که نمی خواهم اینجا بحث کنم.

وی تاکید کرد: نباید اینطور باشد که تصور کنیم همه جا خشونت باید باشد و وقتی دستمان به دشمن نمی رسد، به خودمان خشونت کنیم؛ ببینید هم اکنون چقدر بداخلاقی و خشونت و فحش دادن و تهمت زدن در جامعه وجود دارد. یک نفر دستش از همه جا کوتاه است و اجازه ندارد، بعد هر نسبتی به او داده می شود و برخورد با او توجیه می شود.

وی با انتقاد از بداخلاقی های موجود گفت: بیاییم هر کس را نمی پسندیم، به او عنوان های ناجور و نسبت های ناروا بدهیم و از آن طرف هم نگذاریم و حق ندهیم دفاع کند؟ این چه اخلاقی است؟ متاسفانه چنین رفتاری گاه در جمهوری اسلامی دیده می شود. ما اهل خشونت نیستیم وقتی گفته می شود اسلام رحمانی یعنی این. بله اگر اسلام رحمانی وادادگی در برابر دشمن تعریف شود، این اسلام را کسی قبول ندارد. ما مقاومت می کنیم می ایستیم ولی در عین حال رحمت و مهربانی و تامین منافع با حداقل هزینه و با حداکثر فایده ای که می توانیم داشته باشیم را مد نظر داریم.

خاتمی بیان کرد: اگر جنگ تحمیل کردند مقاومت می کنیم اما ما به سوی جنگ نمی رویم. اگر با مذاکره است با مذاکره پیش می رویم و اینجاست که می توانیم درک کنیم سیاست تنش زدایی یک سیاست اسلامیِ عاقلانه ی معقول است که خوشبختانه دولت آقای روحانی این روش را دنبال می کند.

وی خطاب به آزادگان بیان کرد: شما بیش از همه می توانید مسایل را به جامعه منتقل کنید. جمهوری اسلامی خیلی عزیز است و برای ما گران تمام شد و این همه شهید و جانباز و خسارت تحمل کردیم و باید این جمهوری را حفظ کنیم. این جمهوری اسلامی متکی بر رای مردم است و مردم ارباب هستند و حاکمان حافظ منافع آنها و خدمتگذار آنها هستند. ما باید از رای مردم و آزادی رای آنها و از اخلاق دفاع کنیم.

خاتمی با اشاره به لَقَد أَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّناتِ وَأَنزَلنا مَعَهُمُ الکِتابَ وَالمیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ گفت: قسط و عدل مایه اجتماع و اساس رابطه اجتماعی است و قائم قیام، ناس است و مردم خود باید قسط را برپا کنند. پیغمبر چه کار می کند؟ آیا به زور مردم را وادار به ایجاد قسط می کند؟ خیر این طور نیست بلکه آگاهی می دهد و اراده آنها را تقویت می کند و می گوید برو عدل را پیاده کن و از عدل دفاع کن.

وی دومین تاکید اسلام بعد از برپایی قسط و عدل را بر تتمیم مکارم اخلاق دانست و ادامه داد: ما جامعه اخلاقی می خواهیم؛ جامعه پیشرفته، برخوردار و مستقل و اخلاقی می خواهم. جمهوری اسلامی که می گوییم یعنی همین. اساس، رای مردم است و مردم، ولی نعمت هستند و حکومت در برابر مردم مسوول است و تعیین کننده، انتخابات آزاد است و اسلامی بودن جمهوری یعنی ارزش های الهی که مهم ترین ارزش الهی در عرصه اجتماعی قسط و اخلاق است- بر جامعه حاکم باشد؛ یعنی می خواهیم همه مزایای جمهوری های دنیا را داشته باشیم و به علاوه عدالت و اخلاق را داشته باشیم.

خاتمی گفت: می خواهیم رابطه افراد با یکدیگر بر اساس اخلاق باشد نه اینکه بپریم به همدیگر؛ امروز ببینید اصلاح طلبان در میان خود یکی به دیگری تهمت می زند و دیگری فحش می دهد و آن طرف هم کف می زند و احسنت می گوید. اصولگرایان در میان خود همین وضعیت را دارند؛ در لایه بعدی اصلاح طلبان و اصولگرایان نسبت به یکدیگر و در لایه دیگر حکومت و مردم و مردم با حکومت همین رفتار را دارند؛ آخر این رفتار درست نیست. اخلاق را اساس قرار دهیم. تحمل کنیم. مردمسالاری اخلاق و فرهنگ خاص خود را می خواهد. اگر ما در خانه خود با همسر و فرزند و خواهر و برادر نتوانیم بر اساس اخلاق و به صورت دموکراتیک رفتار کنم آیا انتظار داریم در جامعه رفتار دموکراتیک حاکم باشد؟

وی افزود: اگر حکومت و مردم رابطه خود را بر اساس اخلاق انسانی و اسلامی قرار ندهند و حکومت، نقد را براندازی بداند و سرکوب کند و مردم هم یا جناح های سیاسی، تخریب را به معنی نقد بدانند، از این طرف، تخریب و از آن طرف، سرکوب باشد، معلوم است نتیجه چه می شود. چنین رفتاری نه اسلامی است و نه انسانی. ما انقلاب کردیم که مردمسالاری حاکم شود. جامعه ما امروز مشکلاتی دارد.

خاتمی تاکید کرد: به یاری خداوند امروز دو چیز داریم؛ یکی امنیت نسبی است که باید با دیگر کشورهای منطقه مقایسه کنیم و باید شکر امنیت داشته باشیم که از برکت انقلاب و ایثارگران است و یکی دیگر اینکه ارباب خودمان هستیم؛ البته برای تامین منافع خود باید عقلمان را به کار بیندازیم چه در روابط خارجی و چه در روابط داخلی. امروز ما مستقل هستیم و خودمان تصمیم می گیریم. غلط یا درست. به همین دلیل است که همه جا گفته ایم ممکن است ما در داخل به برخی روش ها انتقاد داشته باشیم ولی این بحث خانوادگی درون ماست. ما به بیگانه اجازه دخالت و سوءاستفاده نمی دهیم. جناح ها با یکدیگر و با حکومت اختلاف نظر دارند اما مسایل داخل خودمان است و اجازه نمی دهیم بیگانه دخالت کند و این استقلال دستاورد انقلاب ماست.

وی با بیان اینکه چه بخواهیم و چه نخواهیم، فساد در جامعه ما هست افزود: فسادهای اقتصادی، اخلاقی و اداری وجود دارد چرا هنوز فساد از بین نرفته است و چه اتفاقی در ۸ سال رخ داد که فساد از هر طرف بیرون می زند؟ بیایید همه دست به دست هم بدهیم و زمینه های فساد و فقر را از بین ببریم. ما امکانات زیادی داریم و می توانیم پیشرفته باشیم و برای دفاع از استقلال و امنیت خود باید پیشرفته باشیم. ببینیم چه عواملی سبب شده است که ما مشکل پیدا کنیم؟

خاتمی افزود: اینکه بر آزادی اندیشه تاکید می کنیم به معنی آزادی ولنگاری نیست بلکه آزادی فکر و بیان و آزادی نقد است که می تواند مانع فساد شود. مطبوعات آزاد و تقویت آنها بزرگترین عامل جلوگیری از فساد است. با نگاه به آینده دست به دست هم دهیم و با فساد مبارزه کنیم.

وی ادامه داد: امسال به نام همزبانی و همدلی نامیده شده است. این تفرقه ها یعنی چه؟ آیا این درست است که عده ای که عده ای دیگر را نمی پسندند به آنها همه نسبت ها و تهمت ها به آنها داده شود و از صحنه حذف شوند و یک عده ای که نمی خواهم بگویم سوءنیت داشتند اما نتیجه کارشان فسادهای سیاسی و اقتصادی شد، بشوند محور انقلاب؟

خاتمی از همگان خواست: به آینده فکر کنیم و دلها را بهم نزدیک کنیم. انتخابات در پیش است. بگذاریم یک انتخابات آزاد با حضور پرنشاط مردم برگزار شود؛ به گونه ای که مردم احساس کنند همه سلیقه ها هستند و می توانند رای دهند و اطمینان خاطر داشته باشند که رای آنها به تعبیری که رهبری فرمودند، حق الناس در نظر گرفته می شود. در این صورت خواهید دید که چه مملکت خوبی خواهیم داشت و کدورت ها از بین خواهد رفت .

وی با تاکید بر نگاه به آینده گفت: این دولت مظلوم را کمک کنیم که در زمینه خارجی گام مهم و بزرگی برداشت. بگذاریم این دولت در عرصه های دیگر هم شعارهایش را عملی کند و البته بخواهیم که به عهدش پایبند باشد. از دولت بخواهیم نقد را به تعبیر امام نه تنها نقد را بلکه تخطئه را یک هدیه الهی بداند.

خاتمی با اشاره به منش امیرالمومنین (ع) در تشویق نقد و پذیرش اعتراض بیان کرد: مقدس نیست امتی که مظلوم بدون لکنت زبان حقش را از ظالم نخواهد. بدون لکنت زبان! نه اینکه اگر به مسوول حرفی زدی، زندان در انتظارت باشد.

رییس بنیاد باران خطاب به آزادگان گفت: شما باید بیش از همه به این ارزش ها تاکید کنید و مسوولان را به رعایت اخلاق و ادب و استفاده از همه نیروهای کشور فرابخوانید. اینکه دنبال دشمن باشیم تا بجنگیم درست نیست؛ اگر جنگی به ما تحمیل شود، می ایستیم اما یکی ایستادگی است و یکی مذاکره کردن است که آن هم نوعی ایستادگی است.

وی تاکید کرد: شما آزادگان می توانید فراتر از جناح بندی ها و اصولگرایی و اصلاح طلبی، محوری شوید برای گذر از این فضای امنیتی و فضای بدبینی به فضای سیاسی و همکاری و همدلی.

خاتمی با تاکید بر اینکه رقابت غیر از دشمنی است اظهار کرد: حیات یک جامعه مردمسالار به رقابت است؛ رقابت باید باشد و سلیقه های مختلف و آزادی باید باشد اما رقابت به معنی دشمنی نیست بلکه بحث و نقد و راهکار ارائه کردن است و در نهایت این مردم هستند که باید رای بدهند.

وی در پایان گفت: شما سرمایه های بزرگ انقلاب هستید که می توانید مسوولان را نصیحت کنید و در جامعه این ارزش ها را رواج دهید؛ مردم از زبان شما بهتر می شنوند. خداوند به همه شما خیر دنیا و آخرت بدهد و ما را قدردان شما عزیزان و قدردان همه آنهایی قرار دهد که برای اسلام و انقلاب فداکاری کردند.

در ابتدای این دیدار نیز سیدمحمد خاتمی با تجلیل از جایگاه آزادگان و ایثارگران بیان کرد: خود را کوچک می بینم در مقابل شما که مظهر مقاومت، صبوری و گشادگی دل هستید.

وی گفت: از شهدای اسیر یاد می کنم، آنهایی که در اسارت مظلومانه تر شهید شدند و خدا انشاءالله علو درجات به آنها بدهد. از برادر خوب و انقلابی و توانا آقای شهید تندگویان یاد می کنم و همچنین از بزرگواری که مظهر متانت و دیانت و صبوری بود، حضرت حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی که مظهر عطوفت و مهربانی و در عین حال صبوری و مقاومت بود و حق بزرگی بر گردن آزادگان داشتند.

خاتمی افزود: امیدوارم خداوند به همه شهدای ما علو درجات بدهد و آنها را با پیامبر اکرم و اولیایشان محشور کنند و به همه آزادگان سرافراز ما طول عمر و عزت و شوق زندگی بدهد که به ما هم منتقل کنند و به همه ایثارگران عزیزی که در عرصه بودند چه آنهایی که شهید شدند و چه آنهایی که جانباز شدند، درود می فرستیم و آرزوی سلامتی و سعادت داریم.

وی در تجلیل از جایگاه حجت الاسلام ابوترابی گفت: آقای ابوترابی هیچگاه یک ذره برای خود تقاضایی نداشتند؛ هم درد نظام جمهوری اسلامی داشتند و هم درد آزادگان و مسایل آنها را داشتند و واقعا اگر در دوره ما کاری شده به خاطر پیگیری و راهنمایی های ایشان بود و خدا ایشان را رحمت کند.

در این دیدار که در فضایی صمیمانه برگزار شد، آزادگان به بیان خاطره هایی از دوران اسارت پرداختند.