سخن

سخنی با دوست خوبم، جناب اسماعیل نوری علا

برای پیشبرد و بر قراری سکولاریسم در تقابل با شارلاتانیزم دینی ، باید از همه ظرفیت ها استفاده کنیم

عبدالحمید وحیدی

مدیر مسئول سایت دگرباوران

از آنجائیکه متعاقب  تصویر و متنی که در تاریخ  دوشنبه 28 اسفند در نشریه دگرباوران منتشر کرده بودم بسیاری از دوستان با توجه به مواضع تند گذشته  من نسبت به خانم شیرین عبادی که یکی از مدافعان سخت کوش در راستای اهداف اصلاح طلبان بشمار می رفتند ، اما ، امروز مواضع خود را تغییر داده اند، با ارسال امیل ضمن تبریک گویی سال نو، مرا در این رابطه مورد پرسش قرار دادند.

تصویر و متن

جمهوری اسلامی « اصلاح پذیر» نیست

شورای هماهنگی سکولار دموکرات ها برای « دوران گذر» از نظام جمهوری اسلامی
 جمیع سکولاردموکرات ها از هر نحله فکری جز لاینفک این شورا بشمار می آیند و هیچ کس بر دیگری رجحان ندارد! 

 از جمله این دوستان، دوست گرامی  جناب نوری علا بودند. بنابراین، ترجیح داده ام تا در خطاب به ایشان، پاسخ دیگران راهم بدهم.

پیش از هر چیز اعلام می کنم که این متن همراه تصویر خانم شیرین عبادی ، ابتکار درست یا غلط من بوده است و هیچ کس در آن سهیم نیست . 

دلیل من از این کار چه بوده است ؟

 باید اذعان کنم که شخصآ برغم نقایص متعدد که می توان از زوایای متفاوت بربیانیه وارد آورد ، خود را  یکی از حامیان آن می دانم. زیرا   نکات بسیار مثبتی را می توان از آن استخراج کرد. 

اگر نیک بنگریم به خوبی در میابیم که  اکثریت منتقدان بیانیه ، انگشت بر جنبه « رفراندم » بیانیه نهاده و کمتر به دیگر جنبه ها بها داده اند. با جرئت می گویم که بسیاری از این منتقدین هنرشان تنها رونویسی از روی نوشته ء دیگران بوده است.

خلاصه انتقادات

چگونه این نظام سرکوبگر اجازه رفراندم را می دهد ؟

این جماعت قصد دارند به حیات این نظام استمرار بدهند؟

چگونه سازمان ملل متحد می تواند بخود اجاز دخالت در امور داخلی کشور را بدهد؟

چه چیزی باید به رفراندم گذاشته شود؟

غالبآ در همین راستا........

اما ، بنده به همه جنبه های بیانیه بجز آن بخش که مربوط به « رفراندم » میشود توجه کرده و انرا از زوایای مختلف سازنده ارزیابی کرده ام.  من جز تنظیم کنندگان بیانیه نبوده ام ، اما اگرمی بودم  ، قطعآ اصرار می ورزیدم که « فراخوان رفراندوم » ازنظر اهمیت  تاکتیکی و روانی آن ، در بیانیه  گنجانده شود. 

این بیانیه امروزهمان مصداق « نگاه به  فیل در تاریکی » را بخود گرفته است ، با این تفاوت که هنوز خود فیل بانان نمی دانند فیلشان چه شکلی دارد ، یا باید داشته باشد ، بنابراین دست نیاز بسوی همه دراز کرده اند. 

همگان شاهد بوده ایم که طی این  چهار دهه هزاران بیانیه از سوی افراد و گروه ها صادر شده است ، صدها تشکل  چند نفره بوجود آمده است. و در مدتی کوتاه مواضع آنها به بوته فراموشی سپرده شده اند. اگر منتقدین ، این بیانیه را در ردیف آن هزاران بیانیه ( هنوز به تشکلی نرسیده است )  قرار می دهند ، دیگر لزومی دارد درباره آن، این همه قلم فراسایی  یا مصاحبه نمایند، بگذارند تا این بیانیه هم به سرنوشت محتوم آن هزاران دیگر را بخود بگیرد و قصه تمام شود.

اولین کسی که انتقاد خود را نسبت به این بیانیه اعلام کرد، جناب آقای نوری علا بودند. که متعاقب آن طی چند مصاحبه ، انتقادات تند خود را به بیانیه آعلام کردند. بنده  انتقادات دیگران را ، تقریبا رونویسی و تکرار گفته های ایشان می دانم و حاوی نکات تازه ای نیافته ام.

آقای نوری علا از دیدگاه من ؟

تردید ندارم که روزی درصفحات تاریخ ما ، در باره در باره اقای نوری علا خواهد آمد : او یکی ازاندیشه ورزان جامعه ایران بود که نه تنها  « پادزهر واقعی »  برای تقابل با اهریمنانی که در لباس دین به جان مردم افتاده بودند را کشف، بلکه برای آگاهی  جامعه تلاش خستگی ناپذیری از خود نشان داد. این اثر گذاری به  حدی است که واژه « سکولاریسم » با نام ایشان عجین شده است.

آقای نوری علا همواره گفته و تکرار کرده اند که « سیاستمدار » نیستند. اگرچنین اعترافی را که نسبت به خودارائه کرده اند را بپذیریم ، نباید بخود اجازه دهیم که از ایشان این پرسش را بنمائیم  که شما که سیاستمدار نیستید چگونه می خواهید « سکولاریسم » را  عملآ در درون کشور پیاده نمائید  ؟ آیا چنین کاری تنها  با تشکیل یک  مهستان سکولار دموکرات ها  میسر است ؟ هرچند که بنده تشکیل آنرا ضروری می دانم و شخصا اگر از دشواری گفتاری را که خود آقایان نوری علا و اعتمادی و سعید بهبهانی بخوبی به آن آگاه هستن را نداشتم ،قطعآ ، در جلسات آن با کمال میل شرکت می کردم و همین مسائل را در آنجا به بحث می گذاشتم. 

 فکر می کنم که برای توسعه و پیشبرد همان اهدافی که کنگره های سالانه و  مهستان کنونی که اندیشه زیربنایی آن از آقای نوری علا نشئت گرفته و می گیرد، باید تلاش شود تا از همه ظرفیت هایی که بتواند ما را به هدف نهایی که همانا برقراری یک نظام سکولار در ایران است بکار گرفته شود.

 از دیدگاه من اهمیت این بیانیه در اینست که اکثریت امضاء کنندگان که افرادی بسیار شناخته شده می باشند، روزی خودشان از مدافعان سرسخت اصلاحات خاتمی ، و به پیروی از تفکر ایشان  مخالف سکولاریسم بودند، امروز در یک بیانیه سرگشاده اعلامی می کنند :

این نظام اصلاح پذیر نیست

ما خواهان یک نظام مبتنی بر اصول سکولاریسم هستیم

 از قدیم به ما آموخته اند که   "جلوی ضرر را هر وقت بگیری منفعت است" .

آقای نوری علا در هنگام برگزاری کنگره ها همه را از جمله نواندیشان دینی و اصلاح طلبان و سایر نحله های فکری را جهت بحث و گفتگو دعوت می کنند و همه را در ابراز عقیده کاملا آزاد می گذارند. ایشان آقایان محمد رضا روحانی و کریم فصیم را که سالهای متمادی جز اعضای موثر شورای ملی مقاومت بوده اند و امروز از آن جدا شده اند را با آغوش باز می پذیرند و تریبون در اختیار آنان قرار می دهند ، اما در مورد تنظیم کنندگان این بیانیه در گفتگو با آقای مهندس حسن شریعتداری اعلام می کنند که این بیانیه بیشتر به یک « توبه نامه » شباهت دارد تا یک بیانیه و این افراد باید بروند در انتهای صف.

اگر بخواهیم این  توبه نامه نویسان را همزمان با آقایان روحانی و قصیم که هرگز توبه نامه ای تنظیم نکرده اند را  بخاطر خطوط و اعمال  گذشته اشان موردمحاکمه قرار دهیم ، انصافآ ، ردیف هر یک از آنان در کجا قرار می گیرد؟

در باره این نگاه یک بام و دوهوا چه قضاوتی جز اینکه آن دوبریده شده زیر بیرق ما سینه می زنند و توبه نویسان ممکن ست به راه دیگری بروند. 

از آنجائیکه شخصآ، به آقای نوری علا خارج از این بحث ها ارادت دارم و همه می دانند که طی سی سال به عنوان عضو کانون وکلای دادگستری فرانسه ، کمترهموطنی را مورد تمجید قرار داده ام ، زیرا به ندرت کار مثبت از آنها دیده ام، اما همواره به  دوستان ودر نوشته هایم و هم حضورآ به خود آقای نوری علا بخاطر تلاش حستگی ناپذیرششان برای توسعه سکولاریسم مورد تمجید قرار داده ام و ارزش ایشان روزبروز برای من افزوده تر می شود. و به اعلام می کنم که اگر هرگونه گروه یا شورایی در خصوص سکولاریسم صورت بگیرد و آقای نوری علا درآن کنار گذاشته شوند، آن گروه یا آن شورا از دیدگاه من  از وجاهت اخلاقی برخوردار نیست.

فکر می کنم که اگر آقای نوری علا ،  بیشتر خود را در قامت یک « کدخدای سکولاریسم » همانگونه که در ایام برگزاری کنگره ها عمل کرده و می کنند، نشان بدهند، می توانند نقش مهمی را در نزدیکی نحله های فکری و متفاوتی که در میان سکولارها وجود دارد ایفاء نمایند، زیرا ایشان از تجربیات و دانش  فراوانی در این زمینه برخوردار هستند

 لازم است یاد آورشوم که نقد و انتقاد ها، هرگز نباید سبب تضعیف اعتقادات زیربنایی انسانها شود.