دگرباوران

قانون احزاب ، قانون اساسی را ناکارآمد کرده است

نعمت احمدی؛ حقوقدان

«مصطفی محبی»،  مدیر کل زندانهای استان تهران در گفت و گو با خبرگزاری فارس تعداد بازداشت شدگان استان تهران را زیر 200 نفر اعلام کرد. اما همزمان «علی اصغر نوبخت» ، معاون سیاسی و امنیتی فرمانداری تهران در گفت و گو با ایلنا گفت روز شنبه 200 نفر، یکشنبه 150 نفر و دوشنبه 100 نفر و در مجموع در طول سه روز ، 450 تن معترض فقط در تهران بازداشت شده اند . برآوردها نشان می دهد که بیش ۱۱۰۰ نفر در شهرهای مختلف بازداشت شده اند. بازداشت هایی که بسیاری از آنها صرفا به تجمع و اعتراض باز می گردد، نه درگیری و یا آشوب.

نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری ساکن تهران در گفت و گو با ایران وایر می گوید ، قانون احزاب که وجود مجوز در اعتراضات را الزامی دانسته، اصل بیست و هفت قانون اساسی را ناکارآمد کرده: «ما با قانون عادی متاسفانه قانون اساسی را محدود کرده ایم. قانون احزاب، مشارکت مردم در اجتماعات بدون مجوز را قانونی نمی داند اما قانون اساسی حق اعتراض مردم را به صراحت در اصل 27 به رسمیت شناخته است. قانون اساسی در این مورد فقط دو محدودیت و ممنوعیت گذاشته است؛ تجمع مخالف مبانی اسلام نباشد و اسلحه حمل نکنند. اما ماده ده قانون احزاب، وجود مجوز در هر اجتماعی را الزامی می داند.»

آیا مجوز شرکت در اجتماعات اعتراضی به سادگی صادر می شود؟

طبیعتا  خیر. این نقدی است که به قوه مجریه وارد است. شما کافی است از وزارت کشور و فرمانداران شهرها سوال کنید، آقای فرمانداری شهرهای مختلف مثل همین شهرهایی که تعدادی کشته داشته، در طول این مدت شما به چند درخواست تشکیل اجتماع جواب مثبت داده اید؟ متاسفانه آنها مجوز نداده اند.

در آن صورت شرکت در اجتماعی که مجوز ندارد، جرم است؟

خیر. اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت جرم است. برای جرم دانستن یک تجمع، باید از نظر حقوقی بین شرکت کنندگان یک وحدت تصمیم گیری باشد. مثلا من و شما و چهار نفر دیگر متفقا تصمیم گرفته باشیم که امنیت را بهم بزنیم.

آیا اثبات قصد برهم زدن امنیت آسان است؟

نه ساده نیست. خیابان شارع عام است. بنده می خواهم در خیابان راه بروم. می خواهم حوالی دفتر کارم  نزدیک پارک دانشجو دور حوض و استخرش قدم بزنم.

تلویزیون اعترافات یک جوان را به نمایش گذشته که می گوید از اسرائیل و کشورهای دیگر پول گرفتم. این قبیل اعتراف گیری ها می تواند منجر به صدور مجازات شود؟

این روش ها دیگر درست نیست. اخیرا آقای شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی گفته عربستان پشت این تحرکات است. من شخصا از این که این آقا به نیروهای امنیتی کشورم توهین کرده دلخورم. آقا به مردم توهین نکنید. حداقل به نیروهای امنیتی توهین نکنید. یعنی آنها این قدر ناتوانند که عربستان بیاید یک جوان خامی که نه عربی می داند نه انگلیسی می داند را اجیرکند؟ از کجا قرار است به او پول بدهند؟ چه کسی با او تماس گرفته ؟از چه کانالی؟ با چه زبانی با او مکالمه کردند؟ این شیوه قدیمی را باید کنار گذاشت. باید باور کنید که همه معترضان زیر 25 سال بودند،. آنها میوه نظام و انقلاب و محصول همین آب و هوا هستند. اگر فرزند من با من هم باور نبود، نباید مدعی باشم که همسایه او را تحریک کرده است. هنوز داریم از همان ادبیاتی استفاده می کنیم که در گذشته نتیجه بخش نبود. اگر هشتاد و هشت برای پاسخ این سوال که «رای من کو» یک برخورد منطقی می کردیم، الان و ده سال بعد از آن واقعه از آن شعار عادی به این شعارهای حذفی که حاکمیت را نشانه گرفته نمی رسیدیم.

چاره چیست؟

به نظرم باید جمعی از حقوقدانان، جامعه شناسان، اقتصاددان ها و گروه های تاثیرگذار جامعه و تئوریسن ها بررسی کنند که چگونه از شعارهای نظارتی و سیاسی به امروز رسیدیم ؟بهتر است چشم هایمان را باز کنیم. اینها بچه های خود ما هستند که خطر می کنند. آنها به زبان سلیس فارسی ادعاشان را طرح می کنند.

گزارش ها نشان می دهد مردم از قوه قضاییه عصبانی هستند. ساختمان های این قوه در برخی شهرها تخریب شده اند مردم چرا از قوه قضاییه عصبانی هستند؟

مشکل مردم از این قوه مال دیروز و امروز نیست. در سال 71 و 72 وقتی در اسلامشهر و کوی طلاب مشهد اعتراض شد و این اعتراضات جنبه تخریبی گرفت، مردم به طرف دادگستری رفتند. وقتی مسئله استان شدن یا نشدن قزوین مطرح شد، باز هم مردم رفتند به سمت دادگستری. 15 میلیون پرونده در دادگستری وجود دارد که حداقل سی میلیون نفر را درگیر کرده. بخش هایی از مردم از نوع رسیدگی دادگستری ناراضی هستند. از هر پرونده یک نفر به هر حال ناراضی است. نمی گوید من حق نداشتم یا اسناد کافی نداشتم، می گوید حقم ضایع شد. دادگستری به نمادی تبدیل شده که در آن با بابک زنجانی که این همه اختلاس کرد برخورد نرم می شود ولی جوانی که مثلا هفتاد و سه تومن زورگیری کرده اعدام می شود. این به نماد تقابل و تضاد تبدیل شده است. یکی از جاهایی که باید موشکافی و کارشناسی شود، همین دادگستری است. شهرداری ها ، دوایر مالیاتی و بانک ها باید مورد کارشناسی و نظارت قرار بگیرند. این البته دلیل به آتش کشاندن ساختمان و پرونده های دادگستری نمی شود. مردم معتقدند دادگستری نماد جایی است که آنگونه که باید به احقاق حق نمی پردازد. من به عنوان یک استاد دانشگاه و وکیل این را نمی پذیرم.  بدنه دادگستری زحمتکشند، درصدی هم مشکل دارند. قانون شکنی حتی یک دانه اش هم قانون شکنی است. بقیه اگر درست و مطلوب باشد وظیفه است. آن بخشی که مسیر درست نمی رود زیاده توی چشم می آید و البته همان بخش هم نباید باشد.

ریشه اعتراضات اخیر کجاست؟

قبل از شروع اعتراضات مردم چندین شبانه روز جلوی ساختمان قوه قضاییه در بلوار کشاورز خوابیدند. روزهای متوالی جلوی مجلس تحصن کردند. طبیعتا اگر شما به حق اعتراض که حق طبیعی مردم است توجه نکنید، آن اعتراض تبدیل به اغتشاش می شود. بیش از دو سال است که مسئله صندوق های قرض الحسنه و موسسات مالی مردم را آزرده است. در این مدت کسی به درخواست مردم توجه نکرده است. آمدند گفتند این موسسات غیرقانونی بوده. مگر ممکن است موسساتی با این وسعت با حدود ۵۰۰شعبه مختلف در سراسر کشور غیرقانونی باشد؟ یک باره رئیس کل بانک مرکزی از خواب بیدار بشود و بگوید آنها غیرقانونی بوده اند. اگر غیرقانونی بوده اند، چرا اجازه گسترش را دادید؟ چرا اجازه تبلیغ آنها را در تلویزیون دولتی صادر کردید؟ اگر صدای مردم را نشنویم، تبدیل به فریاد می شود. در سال۸۸ می شد، اگر انگ فتنه به افرادی که سال ها مسوولیت مدیریتی داشتند، نمی زدیم و با لباس زندانی وزرا و وکلا و نمایندگان مجلس را در یک دادگاه آنچنانی نمی نشاندیم و به اعتراض گوش می دادیم، تبدیل به اغتشاش نمی شد.

پس چرا قانونگذار به این موارد توجه نکرده است؟

ببینید. اعتراض حق طبیعی است و قانون اساسی هم آن را تایید و تصویب کرده و در اصل۲۷ هم مسئله اجتماعات به صراحت پذیرفته شده است. اگر به مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی هم بنگرید، در آنجا به صراحت همین قضایای امروزی پیش بینی شده بوده. عده ای می گفتند باید برای اجتماعات مجوز بگیرند. رئیس مجلس خبرگان وقت گفت بابا مردم می خواهند حرف شان را بزنند. از چه کسی اجازه بگیرند؟ شما مسیر را می بندید تا من روضه خوان هم فردا باید مجوز بگیرم که می خواهم بروم روضه بخوانم. کار به آنجا رسید که در طول این سال ها حتی مراسم ختم منسوبین برخی از دوستان، اجازه برگزاری پیدا نکرد.

ایران وایر