دگرباوران

سعید لیلاز : حاکمیت رانتی یک عده سگ هار را به جان اقتصاد ایران انداخته است

ناصر اعتمادی - رادیو بین المللی فرانسه

سعید لیلاز، اقتصاددان و از مسئولان حزب کارگزاران سازندگی، در گفتگو با تسنیم "درآمدهای یامفت نفتی" را منشاء اصلی دولت رانتی دانسته و منازعات بی پایان جناح های حکومتی را برای تصاحب حریصانه و هر چه بیشتر پول و منابع به "سگ هار اقتصاد" ایران تشبیه کرده است.

لیلاز گفته است : "نمی توان سگی را هار کرد و به او گفت که [فقط] دشمنان را بگیرد. باید این را فهمید که اگر [سگ] هار شود دیگر دوست و دشمن نمی شناسد و پاچۀ [هر کس را] می گیرد. بنابر این سگ اقتصاد را هار نکنید!"

لیلاز گفته است که فقر، ناکارآمدی، عدم توسعه اقتصادی و بی عدالتی نخست در "توزیع نامناسب ثروت بادآوردۀ نفت" ریشه دارد که فقط در میان "وفاداران نظام مقدس" اسلامی توزیع می شود.

سعید لیلاز سپس افزوده است که "درآمد هنگفت نفتی یک ساختار فشل دولتی به وجود آورده" و با مسلط ساختن دولت بر همۀ ارکان جامعه "بهره وری اقتصاد را چنان پایین آورده و تصمیم گیری های غیرعاقلانه و غیراقتصادی را از جیب ملت چنان افزایش داده که فقر در ایران توزیع می شود نه ثروت"، زیرا، به اعتراف لیلاز، در ایران بعد از تأسیس حکومت اسلامی هیچکس "به فکر تولید نبوده است."

لیلاز یادآور شده است که در جمهوری اسلامی ایران "ما ثروت تولید نمی کنیم که بخواهیم دربارۀ نظریۀ توزیع آن صحبت کنیم." او تصریح کرده است که "تولید ناخالص سرانۀ ایران کنونی به قیمت ثابت به مراتب کمتر از قبل از انقلاب است" و جمهوری اسلامی ایران "نتوانسته تولید ناخالص داخلی را دو برابر کند در حالی که جمعیت مان دوبرابر شده است."

لیلاز گفته است که منشاء این امر در وهلۀ نخست این است که تخصیص و توزیع منابع به ویژه منابع نفتی بر اساس "وفاداری" "به نظام مقدس جمهوری اسلامی" صورت می گیرد، به طوری که "اگر نفت نبود و نباشد" به گمان لیلاز ناچاراً "به عقلانیت اقتصادی روی خواهیم آورد."

به گفتۀ لیلاز اگر حاکمیت ایران در چهار دهۀ گذشته رویه ای غیرعقلانی را در پیش گرفته علت نخست آن این است که "پول یامفت داریم" که باعث شده تنها از چهل درصد ظرفیت صنعتی ایران استفاده شود و شصت درصد این ظرفیت بلااستفاده باقی بماند. این "فقدان بهره وری و عدم تولید ثروت" به گفتۀ لیلاز حاصل "یک اقتصاد رانت خوار" و غلبۀ "حاکمیت رانت بر اقتصاد ایران است."

در این نظام سرپا رانتی، سعید لیلاز "خصوصی سازی های" سال های گذشته را به "غارت در ایران" تشبیه کرده و تأسیس بانک را از بارزترین نمادهای همین غارت دانسته است. وی گفته است "بانک و دادن مجوز بانک در ایران فقط یک رانت است" رانتی که به گفتۀ لیلاز جمهوری اسلامی فقط به وفاداران خود می دهد.

لیلاز با اشاره به منازعات بی پایان درون قدرت اسلامی ایران افزوده است : "این که یک عده انسان دلسوز که همه نماز شب خوان هستند توی سر هم می زنند به خاطر پول و منابع است."

لیلاز وضعیت کنونی ایران را به "بزرگترین نبرد تاریخ این کشور" تشبیه کرده "که در قیاس با آن جنگ ایران و عراق" هیچ است. او گفته است که این وضع اصلاح نمی شود مگر آنکه دولت و کل حاکمیت جمهوری اسلامی به ویژه حالا که درآمدهای نفتی ته کشیده، "نقش قاهرۀ خود را برای این که هر طور دلش خواست با مردم رفتار کند از دست بدهد."