دیدگاه سایت روشنفکر
تغییر چهرهء خاورمیانه، در طول این سال ها سبب شده تا متفکرین شرقی بیش از پیش کوشش کنند تا چرایی این تغییر بطور ویژه بنگرند تا شاید راهی برای برون رفت از این شرایط یافته و آن را بسان پزشکی حاذق، به مردمان بخت‌برگشته این نقطه از جهان، تجویز نمایند. اگرچه بسیاری از متفکرین و روشنفکران غربی نیز سعی کرده‌اند تا راهی برای این معضل منطقه‌ای که در حال تسری به سایر نقاط دنیاست بیایند.
با این وجود یکی یا شاید بهترین الگو برای رهایی از شرایط کنونی، دموکراسی مبتنی بر سکولاریسم باشد که با تمام نکات قوت و نقاط ضعفی که در خود دارد، هیچ بدیلی تاکنون برایش تعریف نشده است.
اگرچه برخی الگوی توسعه چینی و حکمرانی خوب را نیز هرازگاهی تبیین و تبلیغ می کنند. «فرانسیس فوکویاما» اندیشمند امریکایی سال قبل در برنامه معروف «هارد‌تاک» بی بی سی، به طور ضمنی از الگوهای توسعه اسکاندیناوی و توسعه چینی نام برد و این آخری را نیز به طورضمنی مورد توجه قرارداد. این درحالی است که چین به رغم اینکه از رشد اقتصادی شگفت‌اوری در طی چند دهه اخیر برخوردار بوده، اما مانند بشکه باروتی است که ممکن است هر لحظه منفجر گردد و تبعات انفجار آن دامن کل اقتصاد جهان را نیز بگیرد. چراکه توسعه بدون رهیافت‌های دموکراتیک در نهایت به بن‌بست و انفجار خواهد رسید. اما الگوی توسعه اسکاندیناوی شاید بی‌بدیل‌ترین متدد توسعه انسانی باشد. به تعبیر دیگر در این متدد تمام نهاد‌های سیاسی، فرهنگی و…و اقتصادی در بستری دموکراتیک، گیتیانه و انسان محور، شکل گرفته و حرکت می‌کنند. ممکن است در این طی این حرکت، آنها نیز با مشکل روبرو گردند اما این جوامع هیچگاه دچار از هم گسیختگی و انفجار سیاسی نخواهند گشت. جامعه باوری و توجه به فردیت انسان و جامعه، یکی از اصول اساسی این الگو است که کشوهای تابع این متدد را، به عنوان بهترین نقاط دنیا برای زیست انسانی بهتر معرفی می کند.
شکی نکنید که نظام‌های سیاسی در این نقطه از جهان، مبنای شکل‌گیری و حرکت خود را بر دو عنصر اساسی بنا نهاده‌اند. آن دو عنصر چیزی نیستند جز سکولارسیم و دموکراسی ؛ به دیگر سخن سکولار دموکراسی. اگرچه به صراحت ازاین ترکیب سخنی گفته نمی‌شود اما آنچه مسلم است محتوای آن دقیقا براین دو عنصر همسو و همزاد، تکیه می‌کند. امروز کسی نیست در دنیا که بتواند قدرت و کارآمدی این الگو را انکار کند.
با این وجود کشورهای‌های خاورمیانه به خصوص کشورمان که از وجود نظام های مذهبی و شبه مذهبی رنج می‌برند باید بیش از پیش برای گذار از این شرایط به چنین الگویی توجه داشته باشند. سکولاریسم و دموکراسی دو عنصری هستند که مردمان خاورمیانه برای برون رفت از این شرایط هرگز نمی توانند به بدون آنها به مقصود برسند و چشم پوشی از آنان دقیقا یک اشتباه فاحش تاریخی است!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر